داشتن مدارک خودرو یکی از الزامات قانونی برای هر راننده‌ای است. این مدارک نه‌تنها هنگام رانندگی، بلکه در زمان خرید، فروش و نقل و انتقال خودرو هم اهمیت ویژه‌ای دارند. آگاهی از مدارک ضروری زمان خرید و فروش خودرو، از بروز مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری خواهد کرد. در این مطلب از بلاگ تاپ، به بررسی مدارک خودرو پرداخته‌ایم.
مدارک خودرو چیست؟
مدارک خودرو شامل مجموعه‌ای از اسناد و اوراق رسمی است که مالکیت و مشخصات خودرو را تایید می‌کنند. این مدارک به دلایل مختلفی مانند اثبات مالکیت، نقل و انتقال خودرو، انجام امور بیمه‌ای و حتی پرداخت مالیات مورد نیاز هستند. در ادامه به معرفی کامل مدارک خودرو می‌پردازیم.
کارت خودرو
کارت خودرو به‌عنوان شناسنامه وسیله نقلیه شناخته می‌شود و همراه داشتن آن در همه شرایط، از رانندگی گرفته تا خرید و فروش و مراجعه به مراکز تعویض پلاک، ضروری است. اطلاعات درج شده روی کارت خودرو به ۲ دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- مشخصات مالک خودرو: نام و نام‌خانوادگی صاحب خودرو، نام پدر، شماره ملی یا کد شناسایی، شناسه VIN و شماره پلاک
- مشخصات کارت خودرو: نوع خودرو، سیستم، تیپ، مدل، ظرفیت، تعداد چرخ، رنگ و تعداد سیلندر
برگ سبز خودرو
برگ سبز خودرو همان سند مالکیت وسیله نقلیه است که پس از مراجعه به مرکز تعویض پلاک و گذراندن مراحلی مانند پرداخت مالیات نقل و انتقال، برای مالک خودرو صادر می‌شود. بدون برگ سبز خودرو عملا امکان خرید، فروش و نقل و انتقال خودرو امکانپذیر نیست. این سند شامل اطلاعاتی مانند مشخصات مالک، کد VIN، وضعیت رهن و مشخصات فنی خودرو است. برخلاف کارت خودرو، همراه داشتن برگ سبز هنگام رانندگی الزامی نیست؛ اما جزو مدارک خودرو جهت تعویض پلاک یا فروش خودرو به‌شمار می‌رود. بنابراین، حفظ و نگهداری این سند اهمیت زیادی داشته و در صورت مفقود شدن، باید المثنی آن را دریافت کنید.
کارت سوخت
کارت سوخت یکی دیگر از مدارکی است که بدون آن امکان دریافت بنزین آزاد یا دولتی را از جایگاه‌های عرضه سوخت نخواهید داشت. درصورتی‌که به هر دلیلی کارت سوخت شما مفقود شد، باید درخواست صدور مجدد این کارت را بدهید. توجه داشته باشید که تا زمان صدور کارت سوخت المثنی، دریافت بنزین شما از جایگاه‌های سوخت با مشکل مواجه خواهد شد.
برگه معاینه فنی
از برگه معاینه فنی به‌عنوان یکی از الزامات قانونی برای تمامی خودروهای در حال تردد نام برده می‌شود. این برگه نشان‌دهنده سلامت فنی خودرو بوده و جزو مدارک لازم برای فروش خودرو و مراجعه به مراکز تعویض پلاک است.
در صورت نداشتن معاینه فنی، نه‌تنها امکان فروش خودرو با مشکل مواجه می‌شود، بلکه احتمال جریمه مالک خودرو هم وجود دارد. برای دریافت این برگه به سامانه سیمفا به نشانی symfa.ir مراجعه کرده و نوبت معاینه فنی ثبت کنید. سپس در تاریخ مورد نظر به مرکز معاینه فنی مربوطه مراجعه کنید تا پس از چک کردن مواردی مانند ترمز، آلایندگی و ایمنی خودرو برگه معاینه فنی خودرو شما صادر شود.
بیمه شخص ثالث
بیمه شخص ثالث هم یکی از الزامات قانونی برای تمامی خودروهاست و بدون آن، خرید و فروش خودرو امکانپذیر نخواهد بود. بیمه شخص ثالث، پوشش مالی و جانی را در برابر حوادث تضمین کرده و نبود آن مشکلاتی جدی برای مالک جدید ایجاد خواهد کرد. همچنین این بیمه‌نامه جزو مدارک لازم برای خرید ماشین دست دوم است و پیش از انتقال مالکیت خودرو، فروشنده باید بیمه‌نامه خودرو را تمدید کند.
درصورتی‌که پیش از فروش، بیمه شخص ثالث تمدید نشود، خریدار می‌تواند به‌دلیل عدم اعتبار بیمه، درخواست تخفیف در قیمت کند. بنابراین، بررسی اعتبار بیمه شخص ثالث قبل از خرید خودرو ضروری است تا از هرگونه هزینه و دردسر احتمالی جلوگیری شود.
مدارک لازم برای خرید و فروش خودرو
در بخش قبل مدارک خودرو را بررسی کردیم و البته به‌طور خلاصه متوجه شدیم که مدارک ضروری زمان نقل و انتقال خودرو و مدارک خودرو جهت تعویض پلاک، چه چیزهایی هستند. اما مدارک لازم برای خرید و فروش خودرو به آن موارد محدود نشده و در زمان خرید و فروش به مدارک خودرو بیشتری مانند برگ استعلام خلافی هم نیاز داریم. در ادامه لیستی از مدارک خودرو مورد نیاز در زمان خرید و فروش خودرو آورده شده است.
- مدارک شناسایی فروشنده و خریدار
- سند مالکیت خودرو یا برگ سبز
- کارت خودرو
- وکالت نامه (در صورت فروش خودرو شخص دیگر)
- برگه خروج از کمپانی (برای خودروهای صفر کیلومتر)
- برگه معاینه فنی
- سند قطعی
- بیمه شخص ثالث
- برگه استعلام خلافی خودرو
- مفاصا حساب شهرداری
- مدارک احراز سکونت (سند منزل یا قولنامه)
مدارک لازم برای فروش خودرو
برگه معاینه فنی، کارت خودرو، سند مالکیت یا برگ سبز، کارت سوخت و بیمه شخص ثالث همگی جزو مدارک لازم برای خرید ماشین دست دوم هستند. اما به جز این مدارک همراه داشتن مدارک دیگری هم الزامی است و بدون آنها فرایند فروش خودرو تکمیل نخواهد شد. در ادامه این مدارک را بررسی خواهیم کرد.
مدارک شناسایی فروشنده
برای انجام معامله خودرو، علاوه‌بر مدارک خودرو همراه داشتن کارت ملی و شناسنامه الزامی است. در هنگام فروش خودرو باید مشخصات فروشنده با سند مالکیت و کارت خودرو تطبیق داده شود و به همین دلیل همراه داشتن مدارک شناسایی الزامی است. توجه داشته باشید که ارائه کپی از مدارک شناسایی قابل قبول نبوده و در صورت مفقود شدن مدارک، باید مدارک شناسایی المثنی دریافت کنید تا امکان فروش خودرو برای شما فراهم شود.
فاکتور فروش
برگه کمپانی هم یکی از مدارک ضروری هنگام فروش خودرو است؛ این برگه شامل اطلاعاتی مانند مشخصات مالک، قیمت، شماره شاسی و موتور می‌شود. در صورت مفقود شدن برگه کمپانی، مالک باید درخواست صدور مجدد این برگه را به نمایندگی خودرو بدهد. در زمان بررسی فاکتور فروش خودرو توجه داشته باشید که اگر عبارت «لیزینگ» روی این برگه درج شده باشد، سند خودرو در رهن شرکت قرار داشته و تا زمان تسویه کامل امکان فروش آن وجود ندارد.
برگه عدم خلافی خودرو
برگه عدم خلافی یکی دیگر از مدارک لازم برای فروش خودرو است. قبل از فروش خودرو، باید تمام خلافیهای آن خودرو توسط فروشنده پرداخت و برگه عدمخلافی را به خریدار بدهد. ذکر این نکته ضروری است که در صورت تسویه نکردن خلافی در زمان فروش، خریدار باید در زمان تعویض پلاک، برای پرداخت خلافی اقدام کند. برای استعلام و پرداخت خلافی خودرو میتوانید از وب‌سایت یا سوپر اپلیکیشن تاپ استفاده کرده و خلافی را به شکل آنلاین و در لحظه پرداخت کنید.
تسویه عوارض سالیانه خودرو
عوارض سالیانه خودرو، یکی دیگر از مواردی است که تمام خودروهای در حال تردد باید آن را پرداخت کنند. مبلغ عوارض سالیانه برای خودروهای داخلی و خارجی متفاوت بوده و بسته به مدل و سال تولید خودرو متغیر است. فروشنده خودرو باید عوارض سالیانه را پیش از فروش خودرو تسویه کند؛ در غیر این‌صورت امکان فروش خودرو را نخواهد داشت.
ارائه وکالت‌نامه تام
در مواقعی که مشخصات سند مالکیت خودرو با مشخصات فروشنده تطابق ندارد یا فروشنده به نمایندگی از فرد دیگری اقدام به فروش خودرو کرده، ارائه وکالت‌نامه تام محضری الزامی است. بدون ارائه وکالت‌نامه معتبر، شخص امکان فروش خودرو را نداشته و نقل و انتقال خودرو از نظر قانونی مشکل دارد.
برگه گارانتی
در صورتی که برگه گارانتی خودرو هنوز اعتبار داشته باشد، باید توسط فروشنده به مالک جدید منتقل شود.
در صورت مفقودی کارت خودرو باید چه کاری انجام دهیم؟
پس از خرید خودرو، کارت و برگ سبز خودرو برای مالک جدید صادر می‌شود. اما ممکن است که به هر دلیلی یکی یا هر دو این مدارک مفقود شود. در این حالت باید مراحلی را طی کرده و مجدد اقدام به دریافت کارت خودرو المثنی کنید. توجه داشته باشید که معمولا صدور کارت خودرو المثنی یکماه زمان می‌برد، اما در مواردی ممکن است بیشتر از یکماه هم طول بکشد. در ادامه مراحل دریافت کارت خودرو المثنی را بررسی خواهیم کرد.
- ابتدا باید مالک یا نماینده قانونی وی همراه با شناسنامه و سند مالکیت خودرو به مرکز تعویض پلاک مراجعه کنند.
- در مرحله بعد باید آگهی مفقودی کارت خودرو را در روزنامه کثیرالانتشار منتشر کرده و پس از گذشت حداقل ۱۰ روز از زمان نشر نسبت به پیگیری مراحل صدور کارت اقدام کنند.
- سپس فرم درخواست صدور کارت المثنی را تکمیل کنید.
- در آخرین مرحله هم مدارک مورد نیاز را ارائه داده تا پس از پرداخت هزینه صدور کارت المثنی، فرایند صدور کارت خودرو المثنی آغاز شود.
چطور از آخرین وضعیت مدارک خودرو مطلع شویم؟
اگر مراحل خرید و فروش خودرو را گذرانده و به دنبال مطلع شدن از وضعیت مدارک خودرو هستید، باید یکی از راه‌های زیر را طی کنید.
پیگیری مدارک خودرو از سایت راهور
اگر کارت خودرو به دست‌تان نرسیده است، ابتدا باید از صدور آن توسط پلیس راهور اطمینان حاصل کنید. برای این کار به سامانه راهور به آدرس rahvar120.ir مراجعه کرده و روی گزینه «رهگیری مدارک سازمانی» بزنید. سپس با وارد کردن شماره پلاک و کد امنیتی، وضعیت صدور کارت خودرو را بررسی کنید. در صورت صدور کارت خودرو یک شماره پیگیری مرسوله پستی برای شما نمایش داده می‌شود. با داشتن این شماره، میتوانید پیگیری کارت خودرو را از طریق سایت رسمی شرکت پست انجام دهید.
پیگیری وضعیت مدارک خودرو از طریق اپلیکیشن تاپ
یکی از امکاناتی که سوپر اپلیکیشن تاپ به کاربران خود ارائه می‌دهد امکان استعلام وضعیت سند و کارت خودرو از طریق اپلیکیشن است. برای این کار باید مراحل زیر را طی کنید.
- ابتدا وارد اپلیکیشن تاپ شده و به بخش خلافی خودرو بروید.
- سپس در بخش استعلام‌ها گزینه وضعیت کارت و سند را انتخاب کنید.
- در مرحله بعد مشخصات خودرو را ثبت کرده و روی پلاک ثبت شده بزنید.
- در صفحه بعد باید کد ملی و شماره موبایل خود را وارد و گزینه پرداخت با کارت را انتخاب کنید.
- در این مرحله به درگاه بانکی هدایت می‌شوید تا مبلغ مورد نظر برای انجام فرایند پرداخت شود.
- پس از پرداخت هزینه استعلام، استعلام وضعیت سند و مدارک برای شما نمایش داده خواهد شد.
مدارک خودرو، نه‌تنها برای اثبات مالکیت و نقل و انتقال قانونی خودرو ضروری هستند، بلکه در مواقع خاصی مانند ثبت‌نام بیمه، دریافت معاینه فنی و پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو هم موردنیاز خواهند بود. بنابراین، همواره باید از نگهداری صحیح این مدارک اطمینان حاصل کرده و در صورت مفقودی یا اتمام اعتبار آنها، در سریع‌ترین زمان نسبت به دریافت مجدد اقدام کنید.