یکی از مهم‌ترین مدارکی که هر راننده به آن نیاز دارد، گواهینامه رانندگی است. گواهینامه رانندگی، به‌عنوان مجوز قانونی برای رانندگی وسایل نقلیه موتوری، از اهمیت بالایی برخوردار است. این سند رسمی که توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران صادر می‌شود، نشان‌دهنده مهارت و صلاحیت فرد، در رانندگی با وسایل نقلیه است. اما گواهینامه رانندگی هم مانند بسیاری از مدارک رسمی دیگر، دارای اعتبار زمانی بوده و باید پس از پایان این زمان، تمدید شود تا فرد بتواند به‌رانندگی ادامه دهد. همان‌طور که گفته شد گواهینامههای رانندگی در ایران معمولا دارای مدت اعتبار مشخصی هستند، که پس از اتمام آن، دارنده گواهینامه باید آن را تمدید کند.
اعتبار گواهینامههای مختلف چه‌قدر است؟
براساس نوع گواهینامه و شرایط فردی، مدت زمان اعتبار گواهینامه‌ها متفاوت است. به‌عنوان مثال، گواهینامههای پایه ۱، پایه ۲ و پایه ۳، هر کدام دارای مدت اعتبار ۱۰ ساله هستند. البته برای افرادی که بالای ۶۵ سال سن دارند، طول این مدت به ۵ سال کاهش مییابد. در موارد خاص، نظیر ابتلای فرد به بیماری‌های خاص یا کاهش توانایی جسمی، ممکن است مدت اعتبار گواهینامه‌ها کمتر از این هم باشد. بنابراین، اهمیت توجه به تاریخ انقضای گواهینامه و تمدید به‌موقع آن برای جلوگیری از مشکلات قانونی و حفظ امنیت رانندگی بسیار بالاست. در این بلاگ، تمامی مراحل لازم برای تمدید گواهینامه رانندگی را بررسی خواهیم کرد.
در چه شرایطی باید گواهینامه را تمدید کنیم؟
به‌طور کلی، برای اقدام به‌تمدید اعتبار گواهینامه، گواهینامه شما باید در حال انقضا باشد؛ یعنی در زمان ثبت درخواست، یک ماه از تاریخ اعتبار آن باقی مانده باشد. البته دارندگان گواهینامههای قدیمی میتوانند زودتر از موعد مقرر برای تمدید اعتبار گواهینامه و تعویض آن اقدام کنند. اما در برخی شرایط خاص، حتی اگر مدت اعتبار گواهینامه به پایان نرسیده باشد، لازم است که فرد اقدام به تمدید گواهینامه خود کند.
به‌عنوان مثال:
- تغییر وضعیت جسمانی: اگر فرد دچار تغییرات جدی در وضعیت جسمانی خود شود و این تغییرات روی توانایی او در رانندگی تأثیر بگذارد، باید اقدام به تمدید گواهینامه کند. این تغییرات ممکن است شامل بیماری‌های قلبی، بینایی، شنوایی و یا تغییرات مربوط به سن باشد.
- مخدوششدن اطلاعات یا مهر کارت گواهینامه: اگر بخش‌های مهم گواهینامه، مانند اطلاعات هویتی مخدوش شده و اطلاعات درج‌شده روی آن، به‌راحتی قابل تشخیص نباشد، باید نسبت به تمدید اعتبار گواهینامه خود اقدام کنید.
- مفقود یا دزدیده شدن گواهینامه: اگر گواهینامه شما به هر دلیلی مفقود شده یا به سرقت برود، باید نسبت به‌تمدید و دریافت مجدد آن اقدام کنید.
- تغییر اطلاعات هویتی: در صورت تغییر در اطلاعات هویتی مانند نام، نام خانوادگی و سایر موارد، فرد باید گواهینامه خود را به‌روز کند.
- دستور پزشکی یا قانونی: در برخی موارد، ممکن است که پزشک یا مراجع قانونی، توصیه یا دستور به تمدید زودهنگام گواهینامه دهند.
توجه به نکات گفته‌شده و اقدام به‌موقع برای تمدید گواهینامه، از بروز مشکلات قانونی و جریمه‌های مالی جلوگیری خواهد کرد.
مراحل تمدید گواهینامه رانندگی
برای تمدید گواهینامه رانندگی، مراحل مشخصی وجود دارد که باید توسط متقاضی دنبال شود. این مراحل شامل موارد زیر است که در ادامه هریک را به شرح می‌دهیم:
- بررسی تاریخ انقضای گواهینامه
- جمعآوری مدارک لازم
- مراجعه به مراکز پلیس +۱۰
- مراجعه به پزشک
- مراجعه مجدد به مراکز پلیس +۱۰
بررسی تاریخ انقضای گواهینامه
قبل از هر چیز، طبق آن‌چه که در بخش قبل گفته شد، باید مطمئن شوید که گواهینامه شما منقضی یا به تاریخ انقضا نزدیک شده، یا دارای یکی از شرایط لازم برای اقدام به‌تمدید گواهینامه است.
جمعآوری مدارک لازم
پس از آن باید مدارک لازم برای تمدید گواهینامه را جمعآوری کنید. این مدارک در بخش‌های بعدی برای شما توضیح داده شده است.
مراجعه به مراکز پلیس +۱۰
پس از تکمیل مدارک نوبت مراجعه به پلیس +۱۰ می‌رسد. در این مرحله پس از تحویل و بررسی مدارک، برای شما گواهی معاینه چشم صادر می‌شود. کسانی که قبلا گواهینامه رانندگی با لنز داشته‌‌اند و می‌خواهند گواهینامه خود را با همان شرایط تمدید کنند، به تأیید کاردان فنی نیازی نداشته و فقط باید، توسط پزشک معتمد ناجا معاینه شوند. اما اگر گواهینامه قبلی شما با عینک بوده و پس از انجام جراحی لیزیک، دیگر به عینک نیازی ندارید، تاییدیه پزشک معتمد ناجا در فرم معاینه پزشکی شما ضروری است. همچنین، کسانی که گواهینامه آنها با لنز طبی است، پس از مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی، باید به کاردان فنی راهنمایی و رانندگی مراجعه کنند.
متقاضیان بالای ۷۰ سال هم بعد از انجام معاینه چشم، باید به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی و سپس، به باجه کاردان فنی راهنمایی و رانندگی مراجعه کنند. این افراد نیازمند گذراندن آزمایشهای جانبی متفرقه‌ای مانند شنوایی‌سنجش بوده، تا سلامت خود برای دریافت گواهینامه را اثبات کنند. همچنین، کسانی که قبلا دارای نقص عضو بوده‌اند یا پس از اخذ گواهینامه دچار مشکلات جسمانی شده‌اند، پس از انجام معاینه پزشکی به تایید کاردان فنی هم نیاز دارند.
مراجعه به پزشک
در این مرحله، لازم است که برای انجام معاینات پزشکی به پزشک معتمد ناجا مراجعه کنید. این معاینات معمولا شامل بررسی بینایی، شنوایی و در برخی موارد سلامت عمومی می‌شود. پس از انجام معاینات و دریافت تاییدیه پزشکی، میتوانید به مرحله بعد بروید.
مراجعه مجدد به مراکز پلیس +۱۰
پس از ثبت درخواست و اتمام مراحل تمدید گواهینامه رانندگی، به متقاضی رسیدی داده می‌شود که می‌تواند آن را تا زمان صدور گواهینامه و در مواقع نیاز، به مأموران راهنمایی و رانندگی ارائه دهد. حداکثر یک هفته تا ۱۰ روز پس از ارائه مدارک و ثبت درخواست در پلیس ۱۰+، گواهینامه جدید صادر شده و به نشانی ثبت شده شما در هنگام آغاز فرایند تمدید، ارسال می‌شود.
تمدید گواهینامه رانندگی بهصورت آنلاین
در حال حاضر امکان تمدید اعتبار گواهینامه رانندگی بهصورت آنلاین وجود ندارد، زیرا مهم‌ترین بخش صدور گواهینامه جدید یا تمدید آن، بخش هویتسنجی است. این بخش از پروسه تمدید گواهینامه توسط دستگاه‌های هوشمند تعیین اثر انگشت در باجه‌های پلیس ۱۰+ انجام شده و امکان انجام اینترنتی آن وجود ندارد. بنابراین متاسفانه امکان تمدید اعتبار گواهینامه غیرحضوری میسر نبوده و حتما باید بهصورت حضوری به دفاتر پلیس ۱۰+ مراجعه کنید. البته امکان پیگیری صدور گواهینامه بهصورت اینترنتی فراهم بوده و با استفاده از اپلیکیشن‌های گوناگون میتوانید برای استعلام وضعیت گواهینامه خود اقدام کنید.
استعلام آنلاین وضعیت گواهینامه با تاپ
سوپر اپلیکیشن تاپ هم امکان استعلام وضعیت گواهینامه را برای کاربران خود فراهم کرده است. برای استعلام وضعیت گواهینامه خود در اپلیکیشن تاپ باید مراحل زیر را دنبال کنید:
- ابتدا وارد سوپر اپلیکیشن تاپ شوید.
- سپس به بخش پیشخوان پلیس بروید.
- در این قسمت روی گزینه استعلام وضعیت گواهینامه کلیک کنید.
- پس از آن باید کد ملی و شماره تلفن همراه خود را، در کادرهای مربوطه وارد کرده و روی گزینه استعلام وضعیت گواهینامه کلیک کنید.
- پس از آن به مرحله پرداخت الکترونیک می‌روید. در این بخش باید اطلاعات کارت خود را وارد کنید. سپس روی گزینه پرداخت با کارت کلیک کنید تا وضعیت گواهینامه شما نمایش داده شود.
- به یاد داشته باشید که هزینه این استعلام در سوپر اپلیکیشن تاپ، معادل ۶۲۰۰۰ ریال معادل ۶۲۰۰ تومان است.
مدارک لازم برای تمدید گواهینامه
برای تمدید اعتبار گواهینامه رانندگی، لازم است که مدارک زیر را تهیه و ارائه کنید:
- اصل و کپی شناسنامه؛ در صورت وجود توضیحات، کپی صفحه توضیحات با مهر ثبت احوال هم الزامی است. در شناسنامه‌های جدید، کپی صفحه محل تنظیم سند هم باید ارائه شود.
- اصل و کپی پشت و روی کارت ملی باید ارائه شود.
- آدرس دقیق محل سکونت دائمی همراه با کدپستی ۱۰ رقمی باید در مدارک گنجانده شود.
- اصل گواهینامه‌ای که قصد تمدید آن را دارید. اگر گواهینامه شما مفقود شده است، باید استعلام نیروی انتظامی را ارائه دهید.
- تصویر بیومتریک چهره که در دفتر پلیس ۱۰+ گرفته می‌شود. در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی یا پلیس ۱۰+ برای گرفتن تصویر بیومتریک چهره و اثر انگشت، کیوسک‌های پیشرفته‌ای وجود دارد.
- گواهی عدم اعتیاد که برای متقاضیان تعویض گواهینامه پایه یک ضروری است. برای انجام تست اعتیاد باید پس از دریافت معرفی‌نامه از دفاتر پلیس ۱۰+، به‌درمانگاه یا بیمارستان تعیین‌شده مراجعه کنید.
- گواهی گروه خونی؛ در صورتی که چنین مدرکی به همراه ندارید، میتوانید با پرکردن فرم خوداظهاری گروه خونی خود را اعلام کنید. البته در صورت بروز هرگونه مشکل، به‌دلیل اعلام گروه خونی اشتباه، مسئولیت آن برعهده خود شما خواهد بود.
- کارت پایان خدمت باید ارائه شود.
هزینه‌های تمدید گواهینامه
در زمان نگارش این متن، هزینه تمدید گواهینامه در سال ۱۴۰۳، با احتساب هزینه‌های جانبی، حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است. برخی از مهم‌ترین هزینه‌هایی که در زمان تمدید باید پرداخت شوند، عبارتند از:
- هزینه حق تمبر
- هزینه تعویض گواهینامه قدیمی
- هزینه تصویر بیومتریک
- هزینه معاینه چشم
- هزینه آزمایش اعتیاد
- جریمه دیرکرد تمدید گواهینامه
نمره منفی چه تاثیری بر روند تمدید اعتبار گواهینامه می‌گذارد؟
قبل از اینکه به تاثیر نمرات منفی بر روند تمدید اعتبار گواهینامه بپردازیم، باید بدانیم که نمره منفی گواهینامه چیست؟ نمره منفی گواهینامه، یکی از ابزارهای نظارتی و انضباطی است که توسط پلیس راهور برای کنترل و بهبود رفتار رانندگان در جاده‌ها به کار گرفته می‌شود. هر راننده‌ای که مرتکب تخلفات رانندگی شود، براساس نوع و شدت تخلف، امتیاز منفی دریافت می‌کند. این نمرات منفی به‌عنوان جریمه‌های انضباطی در سیستم پلیس ثبت شده و عواقب گوناگونی برای راننده به‌دنبال دارند. برای اینکه بدانید نحوه استعلام نمره منفی به چه صورت است؛ پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
تاثیر نمرات منفی بر تمدید گواهینامه
نمرات منفی میتوانند تاثیر قابل توجهی بر روند تمدید گواهینامه داشته باشند:
- بررسی نمرات منفی هنگام تمدید گواهینامه: هنگام درخواست تمدید گواهینامه، نمرات منفی ثبت‌شده در سوابق رانندگی شما توسط پلیس راهور بررسی می‌شود. اگر نمرات منفی شما در حد مجاز باشد و به تعلیق یا توقیف گواهینامه منجر نشده باشد، معمولا مشکلی برای تمدید گواهینامه وجود ندارد.
- تعلیق یا توقیف گواهینامه: اگر نمرات منفی شما از حد مجاز عبور کند، گواهینامه شما ممکن است تعلیق یا توقیف شود. در این حالت، شما قادر به‌تمدید گواهینامه نخواهید بود تا زمانی که دوره محرومیت را طی کنید و مراحل قانونی برای بازیابی گواهینامه را انجام دهید.
- ضرورت پاک‌شدن نمرات منفی: برای افرادی که گواهینامه آنها به دلیل نمرات منفی تعلیق یا توقیف شده، تمدید گواهینامه مشروط به پاک شدن نمرات منفی پس از طی دوره قانونی است. پس از آن، میتوانید مراحل تمدید گواهینامه را ادامه دهید.
بنابراین، ممکن است که نمرات منفی فرآیند تمدید گواهینامه را به تعویق انداخته، یا تا زمان رفع اثر آنها، غیرممکن کنند. به‌همین دلیل، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و جلوگیری از افزایش نمرات منفی، برای تسهیل در امر تمدید گواهینامه ضروری است. شما میتوانید به‌شکل حضوری یا آنلاین اقدام به استعلام نمره منفی گواهینامه خود کرده و در صورت غیرمجاز بودن، اقدام به رفع آن کنید.
رانندگی بدون گواهینامه ممنوع!
تمدید گواهینامه رانندگی در ایران یک فرآیند ضروری و حائز اهمیت است که هر راننده باید به آن توجه داشته باشد. این فرآیند نه‌تنها برای حفظ صلاحیت قانونی رانندگی، بلکه برای اطمینان از ایمنی خود و دیگران در جاده‌ها هم الزامی است. با توجه به شرایط مختلف مانند تغییرات جسمانی، مفقود شدن گواهینامه یا تغییرات اطلاعات هویتی، نیاز به تمدید زودهنگام یا مجدد گواهینامه ایجاد می‌شود.
رعایت دقیق مراحل تمدید، از بررسی تاریخ انقضا تا مراجعه به‌مراکز پلیس ۱۰+ و انجام معاینات پزشکی، به‌همراه تهیه مدارک مورد نیاز، می‌تواند از بروز مشکلات قانونی و مالی جلوگیری کند. علاوه‌بر این، توجه به نمرات منفی و تأثیر آنها بر تمدید گواهینامه، نشان می‌دهد که رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی چقدر در تسهیل این فرآیند مهم است. در نهایت، آگاهی از هزینه‌ها و مدارک لازم، به رانندگان کمک می‌کند تا به‌موقع و بدون مشکل گواهینامه خود را تمدید کنند.